کاربرد پوششهای محافظتی (توری سایبان) در تولید محصولات باغبانی - قسمت سوم
در ادامه مطالب گردآوری شده توسط دکتر کاووسی درباره کاربرد پوششهای توری سایبان در کشاورزی و باغبانی که قسمت اول و قسمت دوم آن در وبسایت منتشر شد، قسمت سوم این پژوهش در ادامه آورده میشود:
کنترل نور خورشید
نور مستقیم خورشید علت اصلی آفتاب سوختگی اندامهای گیاهی است. برای کاهش شدت نور خورشید در اواسط روز از توری سایبان استفاده میشود که در میزان مختلفی سایهدهی انجام میدهد. این امر از طریق کاهش شدت طیف نور مرئی و فروسرخ باعث کاهش شدت گرما بر درختان و میوه ها میشود و نهایتاً میزان تشعشع پرتو مخرب فرابنفش را کاهش میدهد. امروزه نیز انواع طرحهای شبکه سایبان تولید شدهاند که شدت نور خورشید را کاهش میدهند. به دلیل تأثیر توری بر حرکت هوا یا باد، غالباً بین دمای هوا در شرایط داخل و خارج توری سایبان اختلاف قابل ملاحظهای دیده میشود. بر اساس تحقیقات بیشترین اثر محافظتی تورهای سایبان بر محصول از طریق کاهش مستقیم بار گرما بر درختان میوه است، نه به دلیل کاهش دمای کم تر از محیط اطراف.
در برخی شرایط، با کاربرد پوشش محافظتی توری شید می توان سرعت بالای باد را تا 50 درصد کاهش داد. این میزان کاهش سرعت باد وابسته است به نوع و جنس توری شید و اینکه آیا سقف سایبان به صورت تور مسطح یا شیروانی باشد. ضمناً تورکشی بهصورت جانبی به عنوان بادشکن یا برای گریز پرندگان در باغ مورد نظر، بر کاهش سرعت باد مؤثر است. شواهد علمی نشان می دهد که باد قادر به افزایش یا کاهش میزان آفتابسوختگی است. تعامل پیچیدهای بین دمای سطح میوه، وضعیت استفاده آب درخت، رطوبت و باد وجود دارد. برای مثال، باد در یک باغ کاملاً آبیاری شده باعث کاهش دمای میوههایی میشود که در مجاورت نور خورشید هستند. اما اگر بادهایی خشک بوزد که موجب شود تقاضای آبی درخت از سطح تأمین آب مورد نیاز توسط ریشه ها بیشتر شود، در این حالت درخت دچار تنش و آفتابسوختگی برگ و میوه خواهد شد.
مدیریت در زیر شبکه توری سایبان
توری سایبان باعث افزایش تمایل درختان میوه به رشد رویشی میشوند. بدون مدیریت درست باغ در زیر پوشش شبکه سایبان، رشد شاخساره ها میتواند باعث کاهش تشکیل میوه و عدم تکامل رنگ میوه گردد. یکی از روشهای مدیریت مطلوب در باغهای سیب، استفاده از پایههای پاکوتاه و نیمه پاکوتاه برای کنترل تشدید رشد رویشی است. این امر پذیرفته شده است که عملکرد درخت میوه با میزان نور خورشید که به وسیله برگ ها در سراسر تاج درخت توزیع میشود، متناسب است. ممکن است انتخاب نادرست توری سایبان باعث کاهش فتوسنتز درختان میوه در اوایل بهار شوند. البته طی بخش اعظم فصل رشد و بخش اعظم روز، نور خورشید برای فتوسنتز کافی است و 20 درصد کاهش نور خورشید به دلیل توری سایبان، احتمالاً بهدلیل کاهش پتانسیل عملکرد و کیفیت میوه در یک باغ مدیریت شده است که باعث میشود نور مستقیم خورشید بتواند در سراسر تاج درخت نفوذ کند. در زیر شبکه سایبان دائمی، با شرایط نور خورشید و باد کمتر، کف باغ برای مدت بیشتری پس از بارش و آبیاری مرطوب میماند. طی فصل رشد نیز باغ نیاز آبیاری کمتر و کارایی مصرف آب بیشتری خواهد داشت. اگر میزان آبیاری به طور مناسب کاهش نیابد، باغ مرطوبتر و مستعد غرقاب خواهد شد. رطوبت بیشتر و جریان کمتر هوا در زیر توری سایه انداز ممکن است باعث افزایش احتمال بیماریهای قارچی شود. بنابراین ارزیابی باغ و تغییر روش مدیریتی برای اجتناب از این تأثیرات نامطلوب ضروری است.
نحوه نصب توری سایبان
تنوع گستردهای از نظر نوع و طرح سازههای محافظ وجود دارد. یکی از روشهای مرسوم بدین گونه است که توری شید به طور مستقیم روی تاج درخت یا روی یک چارچوب ساده قرار میگیرد تا یک تونل ساده در طول هر ردیف از درختان ایجاد شود. بهطور طبیعی تورهای تونلی تنها برای مدت زمانی کوتاه تا رسیدن میوه به عنوان حفاظ در مقابل پرندگان استفاده میشوند. چون این تورها معمولاً چند هفته در سال در معرض هوا هستند، ارزان و سبک هستند؛ اما هزینه نصب سالیانه، جمع آوری و نگهداری تورها زیاد است. به همین دلیل استفاده از توریهای متصل به سازه های نگهدارنده دائمی در حال افزایش است. این سازه ها طوری طراحی میشوند که تورهای نصب شده برای مدت مشخص طی فصلِ رشد، قابلیت گستردن و جمع شدن داشته باشند، یا اینکه این سازه ها بتوانند از تورهایی که بهطور دائمی نصب میشوند، پشتیبانی کنند. غالباً توری شید هم زمان باعث حفاظت در مقابل نور خورشید، باد و تگرگ می شود.
سازههای نگه دارنده
برای توری سایبان مونوفیلامنت و سایبان با بافت نخ تخت (فلت) روشهای مختلفی بکار گرفته شده است. در سادهترین و رایج ترین نوع روشهای نصب توری سایبان از کابلهای قابل کشش و لولههای مخروطی شکل استفاده میشود. سطح تور ممکن است بسته به طرح هر سازه، از نوع مسطح یا شیروانی باشد. سازههای نگهدارنده از طریق کابلهای متصل به فونداسیون باید بتوانند بادهای شدید را تحمل کنند. طراحی و ساخت تورهای سایبان یک حوزه تخصصی است و باید به وسیله متخصصان حرفه ای یا تحت نظارت دقیق انجام گیرد. برخی کشاورزان هنگام احداث یک باغ جدید اقدام به نصب داربستهای تربیت درخت میکنند که بهعنوان بخشی از سازه نگهدارنده شبکه توری عمل می کند و در مراحل بعدی برای نصب سازههای نگهدارنده حاشیهای، کابلهای داخلی و اتصال توری روی داربست، از پیمانکاران کمک میگیرند. همچنین قابل ذکر است که توری مونوفیلامنت بخاطر بافت محکمتر خود، دوام و ماندگاری پس از نصب دارد.
نوعی سازه بومی با لوله فلزی و سیم بکسل در باغهای مرکبات جهرم
Published: 18:54:05 1399/10/23
Visited: 2877
Visited: 2877