کاربرد پوششهای محافظتی (توری سایبان) در تولید محصولات باغبانی - قسمت دوم
در ادامه مطالب گردآوری شده توسط دکتر کاووسی که قسمت اول آن در وبسایت منتشر شد، قسمت دوم این پژوهش در ادامه آورده میشود:
کمیت نور
کمیت نور یا شدت نور عبارت است از مقدار امواج نورانی که در واحد زمان به واحد سطح می رسد؛ واحد اندازه گیری آن هم فوت کندل یا لوکس است. در بیشتر نواحی ایران شدت نور به اندازه کافی و گاهی چندین برابر بیش تر از نیاز گیاه است. در روزهای آفتابی شدت نور اغلب به حدود 10,000 فوت کندل می رسد. شدت نور بر پاره ای از فرایندهای گیاهی از جمله فتوسنتز اثر میگذارد.
کیفیت نور
نورهای مختلف کارهای مختلفی در گیاه انجام میدهند:
- برای مثال گیاه در نور سبز توانایی انجام فرایند فتوسنتز را ندارد، درحالی که
نورهای سرخ و آبی باعث بیش ترین میزان فتوسنتز می شوند.
- برای تولید رنگ قرمز در میوه سیب یا رنگ بنفش در میوه بادمجان، نور آبی و بنفش لازم است (به همین دلیل در زیر کلاهک میوه بادمجان رنگ تشکیل نمیشود).
- برای گلدهی گیاهان نیاز به طیف نوری سرخ و فروسرخ است.
طول مدت تابش
مقدار نوری که به نقاط مختلف کره زمین تابیده می شود به طول مدت تابش و زاویه تابش بستگی دارد. به علت گردبودن کره زمین، نور خورشید در ساعات مختلف روز و با زاویه های مختلفی به نواحی مختلف می تابد. ازاین رو، در استوا به صورت عمودی و در قطب به صورت کاملاً مورب به زمین می تابد. بنابراین نور خورشید بر حسب زاویه تابش خود، فاصله کم تر یا بیش تری را در جو طی م یکند و از همین روست که انرژی دریافتی زمین در نواحی مختلف و در فصول مختلف فرق می کند. طول مدت تابش و به عبارت دیگر فتوپریود بر رشد و گل دهی تعداد بسیار زیادی از گیاهان اثر مستقیم دارد. گیاهان مختلف برای انجام عمل فتوسنتز به نورهایی با شدتهای مختلف نیازمندند که به گروههای مختلف زیر تقسیم میشوند:
- گیاهان سایه دوست مثل: گیاهان زینتی درونخانهای (فیکوس، سرخس و ...)
- گیاهان آفتابدوست از جمله: گل رز، داوودی، و...
- گیاهان سایه-آفتابدوست مثل: گیاهان زینتی (حسن یوسف، بگونیا، سیکلامن و...)
- گیاهان غیرحساس مانند: ماگنولیا
گیاهان مختلف برای گلدهی به مدت زمان تابش مختلفی نیازمند هستند که به گروههای زیر تقسیمبندی میشوند:
- گیاهان روزکوتاه که برای گلدهی به روز کوتاه (8 ساعت) و شب بلند نیاز دارند، مثل توت فرنگی و داوودی.
- گیاهان روزبلند که برای گلدهی به روز بلند (تا 16 ساعت) و شب کوتاه نیاز دارند، مثل کاهو و سیب زمینی.
- گیاهان بیتفاوت که برای گلدهی به طول روز خاصی وابسته نیستند، مثل گوجهفرنگی.
- گیاهان روزبلند غیرالزامی که در هر شرایط نوری گل میدهند، اما در شرایط روز بلند زودتر گل میدهند، مثل اطلسی.
- گیاهان روزکوتاه غیرالزامی که در هر شرایط نوری گل میدهند، اما در شرایط روز کوتاه زودتر گل میدهند، مثل برخی ارقام داوودی.
- گیاهان روزکوتاه-روزبلند که ابتدا به چند چرخه روز کوتاه و سپس به چند چرخه روز بلند برای گلدهی نیاز دارند مثلا سکابیوزا.
- گیاهان روزبلند-روزکوتاه که ابتدا به چند چرخه روز بلند و سپس به چند چرخه روز کوتاه برای گلدهی نیاز دارند، مثل برگیاه.
وقتی طول شب و روز مناسب گلدهی باشد، چنین دوره ای را چرخه گلانگیز مینامند؛ برعکس، اگر طول شب و روز برای گلدهی مناسب نباشد، چنین چرخهای را چرخه ناگلانگیز مینامند.
منابع نوری مصنوعی
لامپ های مختلف دارای طیف های نوریِ کاملاً متفاوتی هستند.
- لامپهای حبابی معمولی (تنگستن) دارای طیف نوری بنفش تا فروسرخ هستند و تنها حدود 5 درصد از انرژی الکتریکی را به امواج نوری تبدیل میکنند و مابقی را به صورت گرما تلف میکنند. این نوع لامپها برای تحریک گلدهی استفاده می شوند.
- لامپ های مهتابی (فلورسنت) و جیوهای در حد اندکی امواج سرخ دارند و فاقد امواج فروسرخ هستند. کارایی تبدیل انرژی الکتریکی به امواج نوری در لامپهای مهتابی حدود 15 درصد است که سه برابر لامپ حبابی است. این نوع لامپها مناسب فرایند فتوسنتزند.
- مجموعه دو لامپ حبابی و مهتابی، طیف مشابه خورشید را دارند.
- چراغ رشد یا چراغ گیاه یک منبع نور است که برای شبیه سازی نور خورشید به منظور رشد گیاه بهوسیله انتشار طیف الکترومغناطیسی مناسب برای تحریک و تقویت فتوسنتز طراحی شده است. چراغ رشد مخصوصِ گیاه طیفهای نور مورد نیاز گیاه تحت کشت را از طریق تنوع لومن خروجی (شدت نور) لامپ تأمین می کند. نور خروجی لامپهای رشد ال ای دی بسته به انواع گیاهان تحت کشت، مراحل کشت (جوانهزنی، رویش، گلدهی یا میوهدهی)، و فتوپریود (دوره نوردهی) مورد نیاز گیاه، محدوده خاصی از طیف، لومن و دمای رنگ مورد دلخواه برای گیاهان را تأمین میکند.
چراغ رشد گیاه که تمام طیف نوری مورد نیاز گیاه را تأمین میکند
توری سایبان
شبکههای توری سایبان از فیبرهای مصنوعی و برای حفاظت محصولات کشاورزی ارزشمند تولید شدهاند. در سال های اخیر و با توسعه مواد قویتر و بادوامتر برای ساخت توریها، کاربرد آنها در کشاورزی افزایش یافته است. کارخانجات سازنده ادعا میکنند مواد مورد استفاده در این تورها تحت شرایط نور طبیعی خورشید سالهای متمادی دوام دارند. پوششهای توری شید در سراسر جهان برای انواع محصولات از میوهجات و سبزیجات گرفته تا گیاهان خزانهای برای حفاظت در مقابل نور شدید خورشید، باد و تگرگ و حمله پرندگان استفاده می شوند. طبق بررسیهای صورت گرفته، در استرالیا از شبکههای توری عمدتاً برای حفاظت از آسیب تگرگ و پرندگان استفاده می شود و همچنین کاربرد آن برای حفاظت در مقابل نور خورشید در شمال ویکتوریا به سرعت در حال گسترش است. یکی از کشورهای پیشرو در کاربرد این نوع پوششهای توری سایبان کشور ایتالیا میباشد که انواع مختلف توری سایبان مونوفیلامنت و همچنین با نخ تخت را در تراکمهای مختلف تولید میکند. در ایران نیز نصب توری سایبان بطور فراگیر گسترش داشته و تاکنون در استانهای خراسان رضوی (باغات آستان قدس رضوی) و جنوب استان فارس در شهرستان جهرم بیشترین توسعه کمّی اجرا شده است.
پوشش توری مونوفیلامنت برای جلوگیری از آسیب تگرگ به درختان میوه
انتشار: 14:38:29 1399/10/20
بازدید: 2501
بازدید: 2501